Projekt pn. „EDINA – Rozwój efektywności energetycznej w Specjalnych Strefach Rewitalizacji i na obszarach miejskich” ma na celu wsparcie poprawy efektywności energetycznej remontowanych budynków prywatnych w obszarach rewitalizacji w Polsce poprzez serię spotkań informacyjnych, warsztatów i szkoleń.
Głównym celem projektu EDINA jest opracowanie narzędzi (metod, wytycznych, materiałów szkoleniowych i audiowizualnych), które posłużą do wykreowania skutecznych i ustandaryzowanych metod przyczyniających się do poprawy efektywności energetycznej w gminach realizujących programy rewitalizacji, w tym na obszarach, gdzie nieuregulowane stosunki własnościowe lub konflikty przestrzenne, utrudniały do tej pory podejmowanie prac remontowych.
Warsztat, który odbył się 7 czerwca 2021 r. w ramach Kongresu Polityki Miejskiej w Katowicach, umożliwił sformułowanie następujących wniosków:
- Wbrew powszechnej opinii rewitalizacja w ramach rozwiązań Specjalnej Strefy Rewitalizacji nie musi być jedynie kojarzona z poprawą estetyki zabudowy.
- Poprawę efektywności energetycznej budynków można wspierać w ramach rozwiązań dotacyjnych funkcjonujących w Strefach, chociaż termomodernizacja nie jest wymieniona w katalogu nakładów koniecznych w art. 77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
- Poprawę efektywności energetycznej budynków w ramach remontów dotowanych w Strefie można osiągnąć za pomocą m.in. zwiększenia wymogów dotyczących parametrów technicznych materiałów budowalnych używanych w procesie remontowym lub za pomocą dodatkowych kryteriów dostępu do dotacji w postaci konieczności wcześniejszej wymiany źródła ogrzewania i modernizacji instalacji wewnętrznych sprzyjających poprawie parametrów energetycznych budynku.
- Trudno jest realizować kompleksowe remonty w ramach rozwiązań SSR, biorąc pod uwagę ograniczenia katalogu nakładów koniecznych wynikający z art. 77 ustawy o ochronie zabytków. Aby wspierać kompleksowe remonty budynków prywatnych w ramach rozwiązań Strefy warto promować łączenie programu dotacji w ramach SSR z innymi źródłami finansowania prac termomodernizacyjnych: Ulga termomodernizacyjna, „Czyste powietrze”, STOP SMOG, Program ELENA.
- Łączenie różnych źródeł finansowania wydatków remontowych wymaga od inwestora etapowania prac – każdy donator ma inne wymagania w zakresie wkładu własnego, katalogu kosztów kwalifikowanych, okresu rozliczeniowego, stąd trudno jest realizować inwestycję korzystając jednocześnie z kilku źródeł finansowania.
- Dotacja do remontu budynków prywatnych w ramach SSR nie wymaga opracowania audytu energetycznego. Warto go jednak rozważyć, jeśli rozkłada się w dłuższym czasie kompleksowy proces modernizacyjny, obejmujący obok zabiegów estetyzacyjnych również działania z zakresu poprawy parametrów energetycznych całego budynku.
Podczas warsztatów omawiano wady i zalety dwóch podejść do tworzenia programów dotacyjnych w SSR: szczegółowego, z osobnymi blokami remontowymi dedykowanymi poszczególnym typom projektów oraz ogólnego, nie wyróżniającego ani typów projektów, ani poziomu dofinansowania, ani typu zabudowy. W jednej grupie akcentowano, iż proste zasady sprzyjają czytelności programu dotacyjnego, dzięki czemu prywatnym inwestorom jest łatwiej się w nie wpisać. Rekomendacje z warsztatów wskazują na możliwość opracowania jednolitego formularza wniosków o dofinansowanie do różnych programów dotacyjnych (m.in. do dotacji w SSR, do dotacji konserwatorskich), aby poprawić dostęp do instrumentów finansowych. Jednocześnie wskazywano, iż szczegółowe programu dotacyjne z wyodrębnionymi osobnymi blokami remontowymi mogą stanowić duże obciążenie dla procedury obsługi wniosków o dotację. W drugiej grupie wskazywano natomiast na zalety drugiego rozwiązania: gmina, która jest świadoma priorytetów w zakresie rewitalizacji, powinna dążyć do ich definiowania za pomocą inteligentnego programu dotacyjnego w Strefie, gdyż dzięki temu jest w stanie szybciej osiągnąć złożone cele procesu rewitalizacji.
Wnioski z warsztatu zostaną wykorzystane w redakcji Narzędziownika” (toolkit) zawierającego opracowane metody, wytyczne i standardy w zakresie poprawy efektywności energetycznej.
Projekt jest realizowany przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów wraz z dwoma partnerami: Fundacja Poszanowania Energii oraz Housing Initiative for Eastern Europe (IWO e.V.). Jest częścią Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej (EUKI) działającej w imieniu Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych (BMU). Nadrzędnym celem EUKI jest wspieranie współpracy klimatycznej w Unii Europejskiej (UE) w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych.
