Menu Zamknij

KALISZ

Okres realizacji działań rewitalizacyjnych

W 2005 r. został uchwalony Lokalny Program Rewitalizacji Terenów Miejskich dla Miasta Kalisza (Uchwała RMK nr XXVIII/482/2005 z 31.03.2005), który został rozszerzony w 2006 r. (Uchwała nr XLVI/698/2006 z 25.05.2006 roku). Program ten został częściowo zrealizowany, jednak  ostatecznie podjęto decyzję o opracowaniu nowego programu zgodnie z ustawą o rewitalizacji. Gminny Program Rewitalizacji Miasta Kalisza został przyjęty Uchwałą nr XLI/512/2017 Rady Miasta Kalisza w dniu 21 sierpnia 2017 roku. W marcu 2018 roku przeprowadzono aktualizację Programu, co było podyktowane koniecznością dostosowania jego zapisów do potrzeb zmienionych Zasad Programowania i Wsparcia Rewitalizacji w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 (WRPO 2014+), przyjętych przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego 11 stycznia 2018 r. Uchwalenie zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Kalisza było zatem niezbędne dla skutecznego ubiegania się zarówno przez Miasto, jak i innych interesariuszy, o środki na rewitalizację w ramach konkursów WRPO. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 802). Miasto Kalisz jest zobowiązane co najmniej raz na 3 lata przeprowadzić ocenę aktualności i stopnia realizacji Programu, zgodnie z systemem monitorowania i oceny określonym w tym programie. Ocena ta ma dać odpowiedź na pytanie czy program rewitalizacji wymaga aktualizacji/zmiany. W przypadku stwierdzenia, że Program wymaga zmiany prezydent miasta występuje do rady miasta z wnioskiem o jego zmianę.
(źródło: Ocena aktualności I stopnia realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji miasta Kalisza wg stanu na 31.12.2019r. https://bip.kalisz.pl//ogloszenia/inne/ocena2206.pdf).

Charakterystyka problemów obszaru rewitalizacji

  • Sfera społeczna

Obszar rewitalizacji to teren ze stosunkowo dużym udziałem osób starszych – średnia wieku na całym obszarze jest relatywnie wysoka i wynosi około 41,5. Dodatkowo, niepokojące wnioski przynosi analiza wskaźnika obciążenia demograficznego, którego wartość powyżej 1 oznacza, że na danym obszarze grupa osób w wieku 65 i więcej lat jest liczniejsza niż grupa osób poniżej 19 roku życia. Kolejnym bardzo istotnym problemem społecznym jest zjawisko bezrobocia.
W sumie na całym obszarze rewitalizacji wskaźnik liczby osób bezrobotnych na 1000 mieszańców wynosi 48. Dla porównania, wartość tego wskaźnika dla Kalisza wynosi 25, a dla Polski – 41. Zjawisko bezrobocia jest często powiązane z innym problemem – ubóstwa. Największe natężenie tego zjawiska występuje na obszarze 6 „Jabłkowskiego-Podgórze” – wskaźniki używane do oceny poziomu ubóstwa przyjmują w tym przypadku wartości mniej więcej dwukrotnie wyższe od średniej dla całego obszaru rewitalizacji. Innym negatywnym zjawiskiem dotykającym obszar rewitalizacji jest przestępczość.

  • Sfera przestrzenno-funkcjonalna

Obszar rewitalizacji jest terenem wielofunkcyjnym. W jego centralnej części przeważa funkcja mieszkaniowo-usługowa, natomiast jego obrzeża mają głównie charakter mieszkaniowy.
Mieszkańcy obszaru rewitalizacji wysoko oceniają możliwości poruszania się pieszo w Śródmieściu, dużo gorzej wypada jednak możliwość poruszania się rowerem, co związane jest z niewystarczającą, zdaniem respondentów, liczbą ścieżek rowerowych. Zdecydowanie najgorzej ocenianym aspektem sfery przestrzenno-funkcjonalnej obszaru rewitalizacji jest dostępność do miejsc parkingowych. Na infrastrukturę techniczną obszaru rewitalizacji składają się przede wszystkim sieci: wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa, energetyczna i ciepłownicza. Ocena wyposażenia przez mieszkańców w infrastrukturę techniczną w dużym stopniu potwierdza wysoką jakość świadczonych usług na obszarze rewitalizacji. Szczególnie pozytywnie oceniany jest dostęp mieszkań do multimediów (telewizja, Internet). Na infrastrukturę społeczną składają się obiekty stanowiące podstawę świadczenia usług socjalnych i kulturalnych, tj. szpitale, przychodnie, domy pomocy społecznej, świetlice środowiskowe, żłobki, przedszkola, uczelnie itp. Obszar rewitalizacji, z uwagi na centralne położenie, charakteryzuje się bardzo dobrym wyposażeniem w infrastrukturę społeczną, której stan techniczny jest w większości przypadków dobry. Problemem obszaru rewitalizacji jest niska jakość terenów publicznych – np. aktualne zagospodarowanie wielu miejsc (np. targowiska Nowy Rynek) nie odpowiada współczesnym wytycznym w zakresie kształtowania przestrzeni publicznych. Najczęściej wskazywanym przez respondentów problemem jest brak zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc do siedzenia.

  • Sfera techniczna

Obszar rewitalizacji jest wyjątkowy pod względem technicznym, ponieważ pokrywa w pełni historyczne założenie urbanistyczne miasta Kalisza uznane za zabytek. Na obszarze tym średni wiek budynków przekracza 100 lat, a ich stan techniczny charakteryzuje się istotnymi deficytami, dużym udziałem przestarzałych węglowych systemów grzewczych oraz niską efektywnością energetyczną skutkującą dużymi stratami ciepła. Za główne zagrożenie w analizowanym aspekcie należy uznać zły stan techniczny budynków, w tym budynków mieszkalnych, który postrzegany jest jako podstawowy problem rozwojowy przez wszystkich respondentów. Należy podkreślić, że obszar rewitalizacji charakteryzuje się istotnymi zróżnicowaniami stanu w analizowanym zakresie. Za szczególnie niebezpieczne należy uznać tendencje do postępującej koncentracji budynków o najgorszym stanie technicznym w wybranych kwartałach miasta, które identyfikuje się jako miejsca problemowe obszaru rewitalizacji w aspekcie technicznym. Dodatkowym wyzwaniem dla działań interwencyjnych podejmowanych w aspekcie technicznym procesu rewitalizacji na wyznaczonym obszarze jest fakt dużego udziału na tym terenie obiektów zabytkowych objętych ochroną konserwatorską, który skutkuje ograniczeniem swobody działań inwestycyjnych oraz wpływa na podniesienie ich kosztów.

  • Sfera środowiskowa

Najważniejszymi zasobami przyrodniczymi obszaru rewitalizacji są rzeka Prosna oraz tereny zieleni. Jakość powietrza na obszarze rewitalizacji kształtowana jest przez kilka czynników, m.in. ukształtowanie terenu (które wpływa na słabe przewietrzenie Śródmieścia), jak i tzw. niską emisję i związany z tym sposób ogrzewania budynków (lokalne kotłownie, indywidualne paleniska).
Czynniki te powodują, że na obszarze rewitalizacji notuje się najwyższe w mieście przekroczenia standardów jakości powietrza związanych ze stężeniem całkowitego pyłu zawieszonego PM 2,5 oraz PM 10, a także benzo(a)piranu. Przekroczenia te należy uznać za bardzo wysokie także w skali całego kraju. Około 50% respondentów we wszystkich grupach interesariuszy wskazuje, że zanieczyszczenie powietrza przez piece węglowe jest dużym albo bardzo dużym problemem na obszarze rewitalizacji. Podobnie przedstawia się struktura odpowiedzi na pytanie dotyczące uciążliwości ruchu samochodowego. Na obszarze rewitalizacji występuje także problem przekraczania dopuszczalnych norm hałasu pochodzenia głównie komunikacyjnego. Ponad 65% badanych mieszkańców miasta podkreśla, że ruch samochodowy na tym obszarze jest zbyt intensywny. Innym problemem opisywanego obszaru jest również zanieczyszczenie i zły stan wód powierzchniowych cieków wodnych, a także niebezpieczeństwo wystąpienia powodzi. Prawie 50% respondentów stwierdziło, że stan rzeki Prosny w Śródmieściu jest niezadowalający, co uniemożliwia wykorzystanie jej walorów np. wypoczynkowych, czy też związanych z łowieniem ryb. Bardzo ważnym zasobem przyrodniczym na obszarze rewitalizacji są tereny zieleni. Choć mieszkańcy podkreślają ich walory rekreacyjno-wypoczynkowe, zwracają także uwagę, że są to w dużej mierze tereny zaniedbane. Na obszarze rewitalizacji należy uwzględniać wyzwania wynikające z konieczności prowadzenia kompleksowej gospodarki odpadami, szczególnie istotny jest problem odpadów powstających w wyniku spalania paliw stałych. Ponad 40% respondentów twierdzi, że centrum miasta nie jest czyste i zadbane oraz że utrzymanie czystości w miejscach publicznych jest dużym problemem.

  • Sfera gospodarcza

Na obszarze rewitalizacji działa około 1200 osób prowadzących działalność gospodarczą, co oznacza ponad 65 osób w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (dla całego miasta wartość ta wynosi około 59), Przeważający typ działalności gospodarczej stanowi handel oraz działalność o charakterze prawno-finansowym. Mimo dość dobrego rozwoju gospodarczego na obszarze rewitalizacji, przedsiębiorcy wskazują na szereg problemów, z jakimi muszą mierzyć się na co dzień. Dla osób działających w Śródmieściu i jego okolicach, najpoważniejsze są trudności wywołane ekspansją centrów handlowych (ponad 74% wskazań). Przedsiębiorcy wskazywali również na niewielką liczbę turystów oraz niskie płace. W oczach mieszkańców najważniejszymi problemami Śródmieścia są niskie płace (ponad 60% wskazań) oraz brak miejsc pracy. Analizując sytuację gospodarczą obszaru rewitalizacji, należy bez wątpienia zwrócić uwagę na potencjał turystyczny miasta. Jednym ze wskaźników użytych do opisu tej sfery była średnia noclegów udzielonych turystom w latach 2006-2014, która wyniosła ponad 540 osób na 1000 mieszkańców i była porównywalna do innych miast tej wielkości. Niewątpliwie dalszy rozwój infrastruktury turystycznej oraz wzmacnianie potencjału turystycznego Śródmieścia i jego okolic powinno stanowić ważny element strategii odnowy tej części miasta Przedsiębiorcy bardzo krytycznie ocenili jednak działania miasta we wspieraniu i promowaniu rozwoju i promocji lokalnych firm. Jako główne problemy wskazano wysokość czynszu dla przedsiębiorców oraz możliwość zakupu lokali przez przedsiębiorców.

Opis charakteru zabudowy obszaru rewitalizacji

Obszar rewitalizacji pokrywa w pełni historyczne założenie urbanistyczne miasta Kalisza uznane za zabytek, a w konsekwencji, w granicach obszaru rewitalizacji zlokalizowana jest największa liczba budynków ujętych w gminnej ewidencji zabytków w przeliczeniu na 1 km2. Na obszarze tym średni wiek budynków przekracza 100 lat, a ich stan techniczny charakteryzuje się istotnymi deficytami, dużym udziałem przestarzałych węglowych systemów grzewczych oraz niską efektywnością energetyczną skutkującą dużymi stratami ciepła. W granicach obszaru rewitalizacji zlokalizowanych jest 1791 budynków. Obszar rewitalizacji jest terenem wielofunkcyjnym. W jego centralnej części przeważa funkcja mieszkaniowo-usługowa, natomiast jego obrzeża mają głównie charakter mieszkaniowy z towarzyszącymi obiektami usługowymi występującymi przeważnie jako osobne budynki. Należy wskazać także na występowanie funkcji produkcyjnej i magazynowej w południowej części obszaru rewitalizacji. Na infrastrukturę techniczną obszaru rewitalizacji składają się przede wszystkim sieci: wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa, energetyczna i ciepłownicza. Sieć wodociągowa na obszarze rewitalizacji została wybudowana w latach 40. XX wieku. Jej stan techniczny pod względem eksploatacyjnym nie budzi zastrzeżeń. Jednocześnie stale prowadzona jest wymiana starych (stalowych) przyłączy wody. Nie ma potrzeby budowy nowej sieci wodociągowej. Zabudowa terenu rewitalizacji jest zróżnicowana. Na poszczególnych obszarach występują zarówno kamienice czynszowe, domy wielorodzinne (bloki). Budynki różnią się miedzy sobą zarówno pod względem liczby kondygnacji (2, 3, 3.5, 4-kondygnacyjne), jak i stanu technicznego (od bardzo dobrego po bardzo zły, w przypadku obiektów wymagających natychmiastowego remontu).

Główne działania rewitalizacyjne podejmowane w mieście

Każdy z poszczególnych obszarów wydzielonych na obszarze rewitalizacji wymaga nieco innych oddziaływań. Istnieją jednak przedsięwzięcia wspólne dla całego opisywanego obszaru. Należą do nich m.in.:
– aktywizacja społeczna i integracja mieszkańców (m.in. poprzez zwiększenie dostępności pomocy asystentów rodziny dla rodzin potrzebujących wsparcia, zapewnienie specjalistycznych form pomocy osobom starszym, niepełnosprawnym i dzieciom, w celu zapobiegania marginalizacji tych grup, integrację, aktywizację oraz budowanie tożsamości społeczności lokalnej);
– aktywizacja zawodowa mieszkańców (czego skutkiem ma być promocja działalności podmiotów ekonomii społecznej i zatrudnienia socjalnego, wzrost aktywności zawodowej osób bezrobotnych, umożliwienie wejścia lub powrotu na rynek pracy, zmniejszenie bezrobocia);
– rozwój dostępności budownictwa czynszowego (opracowanie polityki mieszkaniowej, zgodnej z Wieloletnim programem gospodarowania zasobem Miasta Kalisza, jako odpowiedź na potrzeby mieszkaniowe obecnych i przyszłych mieszkańców obszaru rewitalizacji);
– wsparcie modernizacji zabytkowej zabudowy (m.in. poprzez udzielenie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dla obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków);
– wsparcie podmiotów gospodarczych (m.in. poprzez promocję obszaru objętego programem, ale także poprawę kompetencji w zakresie przedsiębiorczości uczniów i uczennic kaliskich szkół).

Ustanowienie i narzędzia SSR

  • Data ustanowienia SSR: 2018
  • Obszar obowiązywania SSR:obszar rewitalizacji wyznaczony uchwałą nr XXV/313/2016 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 21 czerwca 2016 r.
    https://bip.kalisz.pl/uchwaly/2016_25_313.pdf
  • Narzędzia wskazane w SSR:
    Z ustanowieniem strefy wiąże się szereg instrumentów prawnych, które mogą być stosowane przez Miasto Kalisz, między innymi: prawo pierwokupu, stosowanie specjalnego trybu udzielania zamówień publicznych oraz możliwość udzielania dotacji na roboty budowlane polegające na remoncie lub przebudowie oraz na prace konserwatorskie i restauratorskie w odniesieniu do nieruchomości niewpisanych do rejestru zabytków dla właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości położonych na obszarze SSR.
  • Poziom dofinansowania nakładów koniecznych w zasadach udzielania dotacji w SSR: wg uchwały NR XXV/407/2020 RADY MIASTA KALISZA z dnia 25 czerwca 2020 r. w sprawie zmiany uchwały nr LIII/719/2018 Rady Miasta Kalisza z dnia 24 maja 2018 r.
    w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Miasta Kalisza Specjalnej Strefy Rewitalizacji dotacja z budżetu Miasta Kalisza w zakresie, o którym mowa w art. 77 pkt 1-6 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, może być udzielona w wysokości nieprzekraczającej 20% nakładów koniecznych na jego wykonanie.”
  • Finansowane nakłady konieczne: roboty lub prace przewidziane w ustawie.
  • Tryb ogłaszania o naborze wniosków o dotacje w SSR: wg uchwały NR VII/91/2019 RADY MIASTA KALISZA z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie zmiany uchwały nr LIII/719/2018 Rady Miasta Kalisza z dnia 24 maja 2018 r. w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Miasta Kalisza Specjalnej Strefy Rewitalizacji nabór wniosków o udzielenie dotacji odbywa się w terminie od 1 do 30 września roku poprzedzającego rok, w którym dotacja ma być przyznana.
  • Termin składania wniosków o dotacje w SSR: każdorazowo określony w ogłoszeniu o naborze.
  • Skład komisji oceniającej: powołana w drodze zarządzenia w składzie: pracownicy urzędu miasta, Rady Miasta Kalisza i członków Komitetu Rewitalizacji Miasta Kalisza.
  • Zasady rozstrzygnięcia naboru wniosków o dotację w SSR: Rada Miasta Kalisza podejmuje uchwałę w sprawie przyznania dotacji. Przy ustaleniu wysokości dotacji uwzględnia się wysokość środków zaplanowanych w budżecie. W przypadku niewykorzystania dotacji możliwy dodatkowy nabór wniosków ogłoszony zgodnie z procedurą (30 dni przed terminem składania wniosków).
  • Termin graniczny podpisania umowy od powiadomienia o uzyskaniu dotacji: 30 dni
  • Liczba ogłoszonych naborów: 5
  • Liczba przyznanych dotacji w poszczególnych naborach: 2019 – 9,  2020 – 13, 2021 – 12, 2022 – 12
    Prezydent Miasta Kalisza ogłosił otwarty nabór wniosków o udzielenie w 2023 r. dotacji z budżetu Miasta Kalisza na wykonanie robót budowlanych polegających na remoncie lub przebudowie, lub prac konserwatorskich i prac restauratorskich w odniesieniu do nieruchomości położonych na obszarze Specjalnej Strefy Rewitalizacji. Na dotacje zarezerwowano w przyszłorocznym budżecie Miasta Kalisza milion złotych.
    https://www.kalisz.pl/dla-mieszkanca/aktualnosci/rewitalizacja/dotacje-2023–nabor-wnioskow,52875
  • Link do uchwały w sprawie SSR:
    http://g.ekspert.infor.pl/p/_dane/akty_pdf/U84/2018/100/4418.pdf
    aktualizacja: https://www.bip.kalisz.pl/uchwaly/2019_07_091.pdf
  • Link do publikacji promującej SSR opracowanej przez Miasto:
    https://www.kalisz.pl/dla-mieszkanca/rewitalizacja/specjalna-strefa-rewitalizacji
    https://rewitalizacjakalisz.pl/

Podobne wpisy