Menu Zamknij

ŁÓDŹ

Liczba mieszkańców obszaru rewitalizacji:

  • 152 292 (22,83% ogółu mieszkańców)  – dane z wyznaczenia obszaru rewitalizacji z 2016 r.
  • 144 068 ( 21,60% ogółu mieszkańców) – dane z końca 2019 r.

Okres realizacji działań rewitalizacyjnych

Działania rewitalizacyjne rozpoczęto już w końcu XX wieku, jednak pierwszy formalny program rewitalizacji uchwalono w uproszczonej formie w 2004 r. Główne działania miały na celu modernizację łódzkich kamienic i rozległych terenów poprzemysłowych z bogatym dziedzictwem urbanistycznym i patronackimi osiedlami mieszkaniowymi (np. Księży Młyn). Program remontowy „Miasto kamienic”, zgodnie z polityką mieszkaniową realizowany jest od 2011 r. W latach 2011-2014 koncentrował się głównie w strefie wielkomiejskiej Łodzi. W latach 2016 – 2020 wyremontowano w ramach tego programu 7 nieruchomości, w 2020 zrealizowano inwestycję remontu ostatniej z kamienic o wartości 1 mln zł  (zakończenie inwestycji nastąpi w 2021). Rewitalizacja obszarowa rozpoczęła się w 2018 zatem program ten był w niewielkim wymiarze ale jednak realizowany także po rozpoczęciu Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi, która trwa obecnie. Program „Miasto kamienic” poprawiał warunki bytowe mieszkańców nieruchomości. Wykonywano termomodernizację (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, ocieplenie konstrukcji dachu i ścian zewnętrznych), wymianę lub wzmocnienie stropów, likwidację wspólnych toalet zlokalizowanych poza lokalem, a często poza budynkiem, remont elewacji, prześwitów bramowych i klatek schodowych, prace konserwatorskie wewnątrz budynków wpisanych do ewidencji i rejestru zabytków, wykonanie izolacji, przyłączenie do sieci ciepła systemowego, modernizację instalacji wod-kan i elektrycznej, zagospodarowanie przestrzeni publicznej w nieruchomościach – nowa nawierzchnia podwórzy, organizacja zieleni w nieruchomościach. W ramach programu nastąpiło również przyłączenie nieruchomości do sieci ciepła systemowego we współpracy z VEOLIA Energia Łódź S.A., a tym samym ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Program zakładał również zmianę układu funkcjonalnego mieszkań oraz poprawę stanu technicznego budynków a także poprawę wizerunku miasta poprzez zwiększenie ilości wyremontowanych kompleksowo nieruchomości w strefie wielkomiejskiej Łodzi. Rewitalizacja trwa do dzisiaj, w ostatnich latach realizowane są największe zmiany w postaci ośmiu projektów Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi oraz projektu rewitalizacji osiedla Księży Młyn (Projekt pn. „Szlakiem architektury włókienniczej. Rewitalizacja Księżego Młyna” Całkowita wartość projektu: 60 998 077,86 zł. obejmuje remont 29 nieruchomości oraz przestrzenie publiczne osiedla). Realizowane są również liczne inwestycje punktowe w obszarze objętym rewitalizacją.

Charakterystyka problemów obszaru rewitalizacji

  • Sfera społeczna

Łódź – na skutek systematycznego, choć niewielkiego spadku liczby ludności – od 2007 r. jest trzecim miastem w Polsce pod względem liczby mieszkańców. Obserwowany od wielu lat spadek liczby ludności to efekt ujemnego przyrostu naturalnego (w dużo mniejszym stopniu migracji). Główną jego przyczyną jest od lat ubytek naturalny (przewaga zgonów nad narodzinami). Opisywany spadek nie ma jednak decydującego wpływu na bieżący potencjał rozwojowy miasta Charakterystyka łódzkiego rynku pracy nadal ukazuje negatywne skutki transformacji gospodarczej początku lat 90. XX wieku, kiedy to zamknięte zostały wielkie zakłady, stanowiące podstawę monokultury włókienniczej miasta. W efekcie, mimo pozytywnej koniunktury ekonomicznej ostatnich lat, stopa bezrobocia w Łodzi nadal jest wyraźnie wyższa niż w pozostałych największych miastach Polski (w 2019 r. stopa bezrobocia w Łodzi wyniosła 4,7%). Sytuacja ta może być spowodowana m.in. mniejszą atrakcyjnością łódzkiego rynku pracy w porównaniu z innymi dużymi aglomeracjami w kraju na skutek niższych wynagrodzeń.  Problemy społeczne obszaru rewitalizacji ukazać można także na podstawie liczby mieszkańców będących beneficjentami zasiłku stałego i pobierających pomoc na dożywianie dzieci. Obszary koncentrujące największą liczbę osób z problemami materialnymi to Stare Bałuty i Stary Widzew. Do 2019 r. pozytywnym zjawiskiem był fakt zmniejszania się liczby osób korzystających z wymienionych form wsparcia, jednak pandemia koronawirusa Sars-coV-2 i związane z nią problemy rynku pracy, mogą zaburzyć lub zmienić ten trend.. Analiza statystyk podczas wyznaczania obszaru rewitalizacji wskazywała, że teren ten nie wyróżnia się negatywnie na tle miasta a nawet ma niższą liczbę przestępstw niż inne obszary miasta, biorąc pod uwagę liczbę ludności; podobnie kwestia przemocy domowej nie wyróżniała obszaru. Pojawia się większa liczba  wykroczeń takich jak zakłócanie porządku oraz spożywanie alkoholu w miejscach publicznych – co wynika z lokalizacji tych przestrzeni w centrum miasta. Niepokojąca jest również bierność wobec lokalnych procedur demokratycznych (np. budżetu obywatelskiego), w sytuacji, gdy właśnie aktywność mieszkańców ma być motorem rozwoju obszaru rewitalizacji.

  • Sfera przestrzenno-funkcjonalna

W 2017 r. przeprowadzono reformę układu lokalnego transportu zbiorowego, która miała przede wszystkim charakter operacyjny, bez zwiększania wykonywanej pracy przewozowej. Reforma zakładała m.in. wprowadzenie części linii autobusowych w głąb osiedli, w tym takich, które mimo wysokiej intensywności zabudowy nie posiadały dotychczas obsługi , a strefy dojścia przekraczały normatywne odległości definiowane na poziomie 300-400 m. W obrębie całej sieci wprowadzono równą, 12-minutową częstotliwość kursowania linii w godzinach szczytu. Starano się również eliminować pokrywanie się komunikacji autobusowej i tramwajowej na długich odcinkach. Wszystkie wymienione wyżej działania, a także inne, o których tu nie wspomniano, umożliwiły wprowadzenia takich rozwiązań w zakresie transportu publicznego, które doprowadziły do sytuacji, w której wykluczenie komunikacyjne mieszkańców obszaru rewitalizacji praktycznie nie występuje. Podobnie jak w przypadku zadbanych obszarów zieleni miejskiej, również bliskość atrakcyjnych przestrzeni miejskich jest kluczem do zachęcenia łodzian do zamieszkania na obszarze, który wyznacza najstarsza zabudowa miasta. Należy zaznaczyć, że obszar rewitalizacji coraz szybciej nasyca się atrakcyjnymi lokalizacjami. Na opisywanym obszarze problem z dostępem do atrakcyjnych miejsc właściwie nie występuje.

  • Sfera techniczna

Istotną przyczyną zgonów w Polsce jest niska emisja, czyli emisja pyłów i szkodliwych gazów na wysokości do 40 m. Cechą charakterystyczne tej emisji jest to, że powodują ją liczne źródła wprowadzające zanieczyszczenia do powietrza.  Niestety niska innowacyjność polskiej energetyki nadal wymusza stosowanie przestarzałych i nieekologicznych rozwiązań, co jest odczuwalne zwłaszcza w Łodzi, która nigdy nie została wsparta systemowym rozwiązaniem umożliwiającym podłączenie całego centrum miasta oraz rozbudowujących się przedmieść do rozbudowującej się sieci ciepłowniczej.  Z tego powodu cały obszar rewitalizacji jest miejscem występowania wysokiego natężenia szkodliwej niskiej emisji.
Na terenie rewitalizacji, w Strefie Wielkomiejskiej, istnieje aż 3800 frontowych kamienic. Niestety, wiele z tych budynków wymaga remontu, co jest konieczne dla stworzenia w centrum miasta warunków będących w stanie przyciągnąć nowych mieszkańców czy inwestorów. Największym wyzwaniem jest stan zasobu komunalnego miasta zlokalizowanego w przeważającej części na obszarze rewitalizacji – to z tego powodu łódzka rewitalizacja opiera się na szerokim programie remontu miejskich kamienic. Wedle szacunków  z 2019 roku przy utrzymaniu obowiązujących rozwiązań prawnych związanych z ochroną konserwatorską, koszty odnowy miejskich kamienic wyniosą 13 mld złotych. Za powyższą kwotę może zostać  odnowionych ok. 1600 nieruchomości.

  • Sfera środowiskowa

Mało która aglomeracja może pochwalić się tyloma parkami i terenami zieleni co Łódź. Na terenie miasta funkcjonuje ponad 30 miejskich parków o łącznej powierzchni blisko 500 ha. Łodzianie coraz bardziej doceniają bliskość obszarów zielonych, aspekt ten staje się także coraz bardziej istotny przy wyborze miejsca do zamieszkania. Z tego też powodu, chcąc zwiększyć atrakcyjność obszaru rewitalizacji jako miejsca do zamieszkania należy zadbać o jego zazielenienie. Dotyczy to zwłaszcza miejsc oddalonych od miejskich parków, w sąsiedztwie których brakuje lokalizacji sprzyjających wypoczynkowi i rekreacji na łonie natury. Zgodnie z zapisami GPR , jednym z jego celów strategicznych jest ożywienie obszarów zamieszkania , co realizowanie jest również poprzez tworzenie dostępu do zieleni, miejsc zacienionych, przewietrzanych oraz, o ile jest to możliwe w danej lokalizacji, wyposażonych w źródła wody w formie np. zdrojów ulicznych, Wytyczne te związane są także z koniecznością dostosowania obszaru rewitalizacji do zachodzących zmian klimatycznych.

  • Sfera gospodarcza

Jedną z istotnych kwestii do zrealizowania przez łódzki samorząd jest stworzenie i prowadzenie efektywnej polityki wobec miejskiego zasobu mieszkaniowego i użytkowego, które powinny zostać przystosowane do wymogów XXI wieku. Problemem obszaru rewitalizacji jest zadłużenie wielu lokali użytkowych, dotyczy to zwłaszcza Starego Polesia, Starych Bałut i okolic Placu Kościelnego. Występowanie tego zjawiska, w mniejszym lub większym stopniu, na całym obszarze rewitalizacji wskazuje na złą kondycję finansową najemców lokali użytkowych.

Opis charakteru zabudowy obszaru rewitalizacji

Wg danych pochodzących z analizy  z przed 2016 r. obszar rewitalizacji był wysoce zróżnicowany pod względem zabudowy. Istniały tu zarówno kamienice, bloki mieszkalne jak i osiedla domów jednorodzinnych. Na tym obszarze istniało ponad 10 000 nieruchomości. Niemal cały obszar rewitalizacji był istotną koncentracją przestrzenną budynków komunalnych w złym stanie technicznym. Dotyczy to zarówno budynków mieszkalnych jak i niemieszkalnych. W dobrym stanie technicznym było zaledwie 4% budynków należących do gminnego zasobu. Powierzchnię pustostanów na opisywanym ternie szacowano na około 4 mln. m². Dodatkowo, w rejonie Strefy Wielkomiejskiej  znajdowało się około 1000 działek bez zabudowy – tzw. „nieużytków”. W obrębie obszaru rewitalizacji w dużej mierze występował problem niewystarczającego uzbrojenia w instalacje sieciowe, zwłaszcza sieć teleinformatyczną, co jest bardzo niepokojącym sygnałem, zwłaszcza w dzisiejszych czasach. Diagnoza (http://centrumwiedzy.org/delimitacja-obszaru/) wykazała także bardzo zły stan techniczny ulic, a przy okazji zbytnie ukierunkowanie dotychczasowych rozwiązań w drogownictwie na obsłużenie samochodów indywidulanych. Obecnie potrzebne są natomiast ulice zaprojektowane z myślą o ruchu pieszym i związanych z nim funkcjach rekreacyjnych i kulturowych.

Główne działania rewitalizacyjne podejmowane w mieście

https://rewitalizacja.uml.lodz.pl/rewitalizacja/wybrane-projekty-rewitalizacji/rewitalizacja-obszarowa-centrum-lodzi-projekty-1-8/

W ramach rewitalizacji obszarowej Centrum Łodzi  zostanie przeprowadzonych 8 projektów. Podobny charakter ma także projekt pn. „Szlakiem architektury włókienniczej. Rewitalizacja Księżego Młyna” https://rewitalizacja.uml.lodz.pl/dzialania/ksiezy-mlyn/
Projekty współfinansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020.

Obszar objęty procesem rewitalizacji łączy kompleksowe projekty remontów budynków wraz z projektami zagospodarowania terenu przestrzeni publicznych takich jak np.: przebudowa ulic pod kątem uspokojenia ruchu wraz z zielenią towarzyszącą, zmodernizowanie parków, skwerów, zagospodarowanie terenów wnętrz podwórzowych wraz z małą infrastrukturą, utworzenie terenów rekreacji i wypoczynku dla okolicznych mieszkańców.
Przestrzenie publiczne zostaną wyposażone w zieleń oraz w elementy małej architektury w postaci mebli miejskich. Parkingi zostaną zamienione na zielone skwery z placami zabaw. Kamienice zyskają nowe funkcje nie tylko mieszkalne, ale także i usługowe poprzez utworzenie usług w parterach zabudowy.
Działania te mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców, którzy będą mieli możliwość uczestniczenia w sąsiedzkich inicjatywach i wydarzeniach integrujących lokalną społeczność. Po przebudowie okolica ma być przyjaznym miejscem do życia bardziej dostępnym zarówno dla pieszych, rowerzystów jak i kierowców oraz atrakcyjną przestrzenią dla turystów.

Ustanowienie i narzędzia SSR

Otagowano

Podobne wpisy